Gastronomi Terimleri -D-

DaiquiriTemelde beyaz rom, limon suyu ve şeker şurubu içeren Küba çıkışlı popüler bir kokteylidir “daykuri” diye okunur.
 DalHindistanlılar’ın mercimek tabanlı yemeklerine verilen genel bir isimdir ve yazıldığı gibi okunur.
 Dalyan KöfteFırında pişirilen rulo şeklinde bir köfte türüdür ve aynı zamanda “rosto köfte” olarak da bilinir. İç malzeme olarak havuç, bezelye gibi sebzelerle haşlanmış yumurta içerir ve domates sosu eşliğinde dilimler halinde servis edilir.
 Dana6 ile 15 ay arası dişi veya erkek inek yavrusuna dana denir.
 Danish BlueDanimarka’nın inek sütünden imal edilen mavi küflü peyniridir ve “denişh bulü” diye okunur. Aynı zamanda “danablu” olarak da bilinir. Orta yumuşak ve kremsi bir özelliğe sahiptir. İmal edildikten sonra sekiz ile oniki hafta arası dinlendirilir.
 DanzkaVatanı Danimarka olan bir buğday votkasıdır. İlk defa 1989 yılında Waldemar Behn tarafından Danimarka’da ütetimi yapılmıştır ve üretimine hala da Danimarka’da devam edilmektedir.
 DarjeelingDünyada sadece Batı Bengal eyaletinin kuzeyindeki Darjeeling bölgesinde yetişir ve dünyanın en iyi çayı kabul edilir. Her yıl sadece 10 bin ton üretilen Darjeeling, dünyanın en fazla aranılan çayıdır ve “darciling” diye okunur.
 Decanterİngilizce olan bu kelime dilimize dekanter olarak uyarlanmıştır. Şarabın tortudan arındırılması amacı ile kullanılan sürahi vb.
 Defne YaprağıDefne ağacının kurutulmuş yapraklarıdır ve yemeklere hoş koku vermek için kullanılır. Uluslararası mutfaklarda “bay leaf” olarak geçer ve “bey lif” diye okunur.
 DeglazeTavada veya tencerede et, tavuk vb pişirildikten sonra kalan tortuların yine et suyu, şarap, sirke vb. sıvı yardımıyla sos haline getirilmesine denir. Uluslararası mutfaklarda “deglazing” diye geçer.
 DegustatorDilimize degüstatör olarak geçmiştir. Bunlar şarap tadımı yapan damak tadı gelişmiş kişilerdir. Tadılan şarap hakkında renk, tat, koku, yoğunluk, aroma vb. konularda tespit yaparlar.
 DehidratörMeyve ve sebze kurutucuları için kullanılan bir terimdir. Bu cihazlar gıdaların içinde bulunan su ve nemi çekerek, onların daha uzun süre dayanmasını sağlar. Orjinalde “dehydrator” olarak yazılır ve “di hayt reytır” diye okunur
 Demi GlaceEt suyundan elde edilen Fransızlar’ın ana sosudur ve “demi gılas” diye okunur. Diğer sosların türetilmesinde kullandığı gibi, tek başına da kullanılır.
 DemirhindiHint hurması olarak da bilinmektedir. Osmanlı saraylarında şerbeti çok popülermiş. İngilizcesi “tamarind”dır ve “tamırınt” diye okunur.
 DereotuDünya mutfağında “dill” olarak bilinir ve “diıl” diye okunur. Çoğunlukla garnitür olarak kullanılan bir yeşilliktir. Yapraklarının yanında tohumları da kurutularak baharatı elde edilir. Özellikle balık ve deniz ürünlerinden yapılan yemeklerde kullanılır. Ayrıca zeytinyağlı yemeklere de hoş bir tat ve koku verir.
 DessertUluslararası mutfaklarda tatlı grubu yiyecekler bu isimle anılır ve “dizört” diye okunur.
 DızmanaGöçmen böreği olarak da bilinen bu hamur işi, genellikle Bulgar göçmenleri tarafından yapılır.
 Dibek KahvesiTürk kahvesi ile aynı şekilde pişirilir. Kahve çekirdekleri dibek denilen taştan veya ağaçtan büyük havanlarda; menengiç, keçiboynuzu, sahlep, kakao, zahter gibi diğer bitkilerle harmanlanarak dövülür. Tadı ve içimi Türk kahvesine göre daha yumuşaktır.
 Dil BalığıDiplerde yaşayan yassı ve az kılçıklı bir balık türüdür. Ülkemizde en çok Ege ve Akdeniz görülür. Özellikle tavası harika olur. Bunun dışında ızgarası da yapılır. En lezzetli zamanı kasım, aralık, ocak ve şubat aylarıdır. Uluslararası mutfaklarda “sole fish” olarak geçer ve “sol fiş” diye okunur.
 Dilber DudağıBursa ve Elazığ dolaylarında çok popüler bir hamur tatlısıdır. Yapımında baklava hamuru kullanılır.
 DillBizde “dereotu” olarak bilinir ve “diıl” diye okunur. Çoğunlukla garnitür olarak kullanılan bir yeşilliktir. Yapraklarının yanında tohumları da kurutularak baharatı elde edilir. Özellikle balık ve deniz ürünlerinden yapılan yemeklerde kullanılır. Ayrıca zeytinyağlı yemeklere de hoş bir tat ve koku verir.
 DinerAmerikan filmlerinde sıklıkla gördüğümüz prefabrik lokantalar bu isimle anılır ve “daynır” diye okunur.
 DoboGeleneksel Mardin yöresi yemeğidir. Temelde kuzu eti, badem ve sarımsak içerir.
 Dom PerignonEn popüler şampanya markalarından biridir ve “dom perinyon” diye okunur. Aynı zamanda şampanyayı bulan kişinin adıdır.
 DomalanToprak altında yetişen çok değerli bir mantar cinsidir. Yumru şeklindedir ve ünlü trüf mantarı ile benzerlik gösterir. Ayrıca bu mantarı toplamakta özel yetiştirilmiş köpekler kullanılır.
 Dominique CrennKaliforniya’da işlettiği “Atelier Crenn” isimli restoranla dünyada üç michelin (mişlen) yıldızına sahip tek kadın şef. 1965 Fransa doğumlu olan Dominique Crenn, henüz 18 aylıkken evlat edinilmiş. Adı “Dominik Kren” olarak telaffuz ediliyor. Restoranın adında bulunan “Atelier” sözcüğü de Fransızca’da “atölye” anlamına gelmektedir.
 DonutAmerikan kahvaltı grubunda çok popüler bir çörek çeşididir. Yağ ve şeker olarak oldukça zengindir. İngilizce “Doughnut” diye yazılır ve “Donat” diye okunur. İki farklı şekilde üretilir. Biri simit gibi ortası delikli, diğeri daire gibi düz. Sade yapıldığı gibi, vanilya, toz şeker, çikolata ve krema gibi malzemelerle de kaplanır.
 Doppioİtalyanca duble espersso anlamında kullanılan terimdir ve “dopyo” olarak okunur.
 Dorayakiİçi kırmızı fasulye püresi (adzuki) dolgulu Japon pankekidir ve yazıldığı gibi okunur.
 Dorkingİngiliz tavuğu olarak bilinen tavuk cinsi.
 DömisekOrta düzeyde tatlılık oranına sahip şaraplar bu isimle anılır. Orjinal yazılışı Fransızca “demi-sec”tir. İngilizcesi “semi-dry”dır.
 DöşBüyükbaş ve küçükbaş hayvanların göğüs kısmıdır. Özellikle köfte ve hamburger yapımında tercih edilir.
 Dragon FruitEjder meyvesi, ejderha meyvesi veya pitaya olarak bilinir. Kaktüs benzeri bir bitkinin meyvesidir.
 DressingSalata soslarına verilen genel isimdir ve “diresing” diye okunur. İngilizce bir kelimedir ve örtü, örtmek anlamına gelir. Yani salatanın üzerini sos ile örtmek.
 Dry AgedDilimize “Kuru Dinlendirme” olarak çevrilmiştir. Bu bir pişirme metodu değil, eti işleme metodudur. Özellikle dana etinin; antrikot, pirzola, t-bone gibi değerli parçalarının %80 – %86 arasında nem ve +2°C sıcaklıkta 28-30 gün kemikli olarak dinlendirilmesine “Dry Aged” denir.
 DuvelBelçika’nın yüksek alkollü birasıdır ve yazıldığı gibi okunur.
 DuyKrema torbasının ucuna takılan düz veya tırtırlı ağız, huni. Fransızca’da “douille” diye yazılır.
 DülgerPeygamber balığı olarak bilinir ve ülkemizdeki tüm denizlerde az da olsa görülür. Çok lezzetli ve çok değerli bir balıktır. Genellikle tavası ve ızgarası yapılır. En lezzetli zamanı mart ve nisan aylarıdır. Uluslararası mutfaklarda “john dory” olarak geçer ve “con dori” diye okunur.
 DüşbereAzeri mutfağının mantılı yemeği. Mantılı çorba da demek mümkün. Mantı hamurunun içi soğanlı kıyma harcı ile dolduruluyor. Genellikle üzerine kişniş serpilerek servis edilir.
 Düve15 aydan büyük ve henüz yavrulamamış dişi inek yavrusuna düve denir.